Provincies

Taken

Provincies voeren veel taken uit—op eigen initiatief en in opdracht van de Rijksoverheid. De specifieke taken, bevoegdheden en organisatie van provincies zijn o.a. vastgelegd in de Provinciewet. Een aantal voorbeelden van de taken van provincies zijn:

1. Ruimtelijke ordening: provincies leggen de uitbreiding van dorpen en steden en plekken voor bedrijventerreinen, huisvesting, recreatieplekken, agrarische gebieden en natuurgebieden vast in structuurplannen. Gemeenten houden hier rekening mee bij het maken van hun bestemmingsplannen.
2. Verkeer en vervoer: Aanleg en onderhoud van provinciale wegen, tunnels en bruggen. Ook wijst de provincie plekken aan voor scheepvaartverbindingen, spoorwegen en welke bedrijven het openbaar vervoer voor regionale verbindingen mogen uitvoeren
3. Waterbeheer: Verantwoordelijk voor waterbeheer in samenwerking met de Waterschappen. Waterbeheer gaat bijvoorbeeld over schoon zwemwater, bescherming tegen overstromingen, monitoring van waterkwaliteit en duurzaam watergebruik. De Provincie houdt ook toezicht op de Waterschappen.
4. Natuurbeheer en milieubescherming: Realiseren van nieuwe natuur door aanwijzen natuurgebieden en behoud huidige natuur. Maar ook dragen provincies dragen bij aan nationale doelen voor energietransitie en duurzaamheid.
5. Gezondheidszorg: provincies zijn betrokken bij het vaststellen van gezondheidsbeleid, onder andere door regionale gezondheidsplanning en het coördineren van gezondheidsdiensten binnen een provincie. (Dit gebeurt eventueel in samenwerking met Gemeenten of andere Provincies door een samenwerkingsverband?)
6. Regionale economie en bestuur: Provincies zijn onderverdeeld in regio’s waarin meerdere gemeenten samenwerken. Provincies bevorderen innovatie en werkgelegenheid, ondersteunen lokale bedrijven en maken beleid om het economisch welzijn en vestigingsklimaat van de regio’s te verbeteren.
7. Cultuur: promoten en behouden van cultureel erfgoed, musea en historische locaties. Monumentenzorg is soms de verantwoordelijkheid van provincies, maar in andere gevallen ook van het Rijk of gemeenten.
8. Sociaal welzijn: Ondersteuning van kwetsbare bevolkingsgroepen en initiatieven gericht op sociale integratie binnen de provincie.
9. Financiën: belasting heffen (bijvoorbeeld de opcenten op motorrijtuigenbelasting of de precariobelasting)
10. Interbestuurlijke toezicht: Provincies houden toezicht houden op de gemeenten, met name op financieel gebied. Maar ook op de uitvoering van wettelijke taken door Waterschappen en Gemeenschappelijke regelingen.
11. Openbare orde en veiligheid: Provincies werken samen met gemeenten en handhaving aan regionale veiligheidskwesties.

Inkomsten / geldstromen

Provincies betalen het leeuwendeel van hun uitgaven met het Provinciefonds van het Rijk. De hoogte van dat bedrag is afhankelijk van een aantal factoren, zoals het inwoneraantal van de provincie, het aantal kilometers weg en de grootte van de water- en natuurgebieden die de provincie beheert.

Daarnaast krijgen provincies inkomsten uit de belastingen die ze heffen. De belangrijkste zijn de opcenten op de motorrijtuigenbelasting, een soort toeslag op de wegenbelasting. Deze verschilt per provincie en wordt alleen betaald door mensen met een auto of motor.

Organen

De organisatie van een provincie bestaat uit een aantal organen:

Relevante bronnen

• Provinciale verordeningen, bijvoorbeeld een omgevingsverordeningen
• Ruimtelijke of bestemmingsplannen
• Coalitie- of bestuursakkoord
• Begroting, jaarverslagen en Kaderbrieven
• Vergaderstukken, schriftelijke vragen, moties, amendementen en Statenstukken