De overheid moet zorgen voor een maatschappij waarin iedereen een huis moet kunnen krijgen (zie College voor de Rechten van de Mens). Maar er is een tekort aan zowel koop als huurwoningen. De wachttijden voor een sociale huurwoning kunnen in een kwart van de gemeentes oplopen tot meer dan 7 jaar, starters hebben bijna geen mogelijkheid om een huis te kopen en ouderen kunnen niet doorstromen naar kleinere woningen. Tegelijkertijd worden veel bouwprojecten vertraagd door stikstofproblematiek en hoge materiaalkosten.
Onderwerpen
Omvang van het tekort - Hoe groot is het gat tussen vraag naar huur- of koopwoningen en het aanbod? Hoe verschilt dat per wijk of regio? En per woonvorm? En per groep inwoners? Wat doen gemeenten en provincies om dit probleem aan te pakken? Werkt dat beleid? Dit onderwerp is zo actueel en urgent dat het een permanent relevant onderwerp is van journalistiek onderzoek.
Huurmarkt - Hoe groot is het aanbod en de vraag in de lokale huurmarkt? Wie zijn de grote verhuurders? Wat is hun reputatie en zijn er klachten over woongebreken? Via data van het Kadaster kun je in kaart brengen wie woningen bezit in een bepaald gebied. Veel huurders hebben een beperkt inkomen en een groot deel van hen is kwetsbaar voor misbruik. Dat maakt het een belangrijk onderwerp van journalistiek onderzoek.
Misstanden - Van de krapte op de woningmarkt wordt soms flink misbruik gemaakt door verhuurders. Wanhopige huurders accepteren hoge huren, borgsommen en bemiddelingskosten. Hoe staat het met dit soort misstanden in de regio of gemeente? Wat doen gemeenten daar aan en hoe effectief is dat beleid? Zijn er notoir slechte verhuurders actief in de regio? Lokale servicepunten van het Juridisch Loket kunnen helpen een beeld te schetsen van de lokale problematiek.
Dakloosheid - Hoewel dit een belangrijk opzichzelfstaand thema is, is er een sterke relatie tussen krapte het woningaanbod en dakloosheid. In hoeverre veroorzaakt een woningtekort in een gemeente of regio dakloosheid? Hoe monitort de gemeente dit probleem en wat wordt er aan gedaan? NB: Bij dakloosheid denken we vaak aan ‘op straat slapen’ maar veel daklozen slapen tijdelijk op de bank bij vrienden of bekenden. Is er zicht op de omvang van deze groep ‘bankslapers’ in de regio? Neemt deze toe en welke achtergrond heeft deze groep?
Nieuwbouw - Een logische oplossing voor het woningtekort is het bouwen van nieuwe woningen. Hoeveel woningen worden er in de komende jaren in de gemeente of regio bijgebouwd? In welke (prijs)categorie vallen deze woningen? In hoeverre lossen deze nieuwe woningen het tekort op? Hoe zijn deze nieuwbouwprojecten tot stand gekomen? Zijn er nieuwbouwprojecten geschrapt en, zo ja, waarom?
Bronnen
- Kadaster - Registreert eigendom van vastgoed in Nederland. Met data uit het Kadaster is het mogelijk eigendom van woningen in een gebied in kaart te brengen.
- CBS Dashboard Woningmarkt - Overzicht (landelijk) met actuele rentestanden, verstrekte hypotheken, woningprijzen, en nieuwbouwwoningen.
- Monitor Koopwoningmarkt - Kennisinstituut van de faculteit bouwkunde van de TU Delft. Leveren data aan het CBS Dashboard Woningmarkt en publiceren over onderzoek naar de koopwoningmarkt.
Organisaties
- Juridisch Loket - Een onafhankelijke en laagdrempelige stichting, waar burgers zonder enige vorm van belangenverstrengeling gratis juridische hulp krijgen.
- Huurcommissie - Onpartijdige en onafhankelijke geschillenbeslechter voor huurders en verhuurders.
- Bouwend Nederland - Belangenbehartiger van 4300 kleine en grote bedrijven in de bouw.
- Vereniging Eigen Huis - Onafhankelijke vereniging voor huiseigenaren of mensen die een huis willen kopen en of hebben gekocht.
- Faculteit Bouwkunde TU Delft
- Woonbond - Vereniging die opkomt voor de belangen van huurders en woningzoekenden.
- VvE Belang - Organisatie die VvE's en eigenaars van appartementen vertegenwoordigt. Verstrekt informatie en hulp aan VvE's.
- IVBN - Vereniging van grote vastgoedinvesteerders. Ze publiceren op hun website o.a. rapporten en een ledenlijst.
- Vereniging Leegstandbeheerders Nederland - Branchevereniging van leegstandbeheerders. Publiceren op hun website een ledenlijst.
- Vastgoed Belang - Vereniging van particulier vastgoedbeleggers
- NEPROM - Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling Maatschappijen. Publiceren regelmatig position papers (uiteraard vanuit hun eigen perspectief) en publiceren een actuele ledenlijst.
- Aedes - Vereniging en belangenbehartiger van woningcorporaties.
- Autoriteit Woningcorporaties - De Autoriteit woningcorporaties (Aw) ziet erop toe dat woningcorporaties zich concentreren op hun kerntaak: zorgen dat mensen met een laag inkomen goed en betaalbaar kunnen wonen.
