āœ”ļø

Verkiezingen (1)

Onderwerpen

  • Passief kiesrecht: Hoe kan je je verkiesbaar stellen? Heb je altijd een partij nodig om je bij aan te sluiten? Wat zijn de voorwaarden om met een nieuwe politieke partij mee te doen?
  • Algemeen kiesrecht: Zijn er mensen die niet mogen stemmen in Nederland? Sinds wanneer hebben vrouwen (actief en passief) kiesrecht? Sinds wanneer inwoners uit voormalige koloniĆ«n, zoals Suriname en Nederlands-IndiĆ«? Mag je stemmen als je in de gevangenis zit?
  • Kiescolleges: Nederlanders die niet in Europees Nederland wonen stemmen voor een kiescollege. Zo zijn er drie kiescolleges voor de inwoners van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Nederlanders die op andere plekken in het buitenland wonen stemmen voor het Kiescollege niet-ingezetenen. Dit college wordt elke vier jaar verkozen. De leden van deze vier kiescolleges kiezen samen met de leden van de Provinciale Staten de senatoren van de Eerste Kamer. Het stemmen gaat per post of per briefstem.
  • Nieuwe partij oprichten en kandidaatstelling: hoe kan je meedoen aan verkiezingen als je jezelf verkiesbaar wil stellen of een nieuwe partij wil oprichten?
  • Referendum: een soort mini-verkiezing waarbij stemgerechtigden zich kunnen uitspreken over een bepaald onderwerp (vaak voor of tegen). Er zijn verschillende namen voor referenda, maar grofweg heb je bindende en niet-bindende referenda. Ook bestaat er een correctief referendum, waarbij stemmers zich kunnen uitspreken over een besluit dat de regering al heeft genomen. Het correctief referendum gaat dus over het wel of niet terugdraaien van overheidssteun en is meestal bindend.
  • Lokale politiek: Hoe zijn lokale politieke partijen op gemeente-, provincie- en waterschapsniveau georganiseerd? Wie zijn grote geldschieters voor lokale partijen? Welke verschillen in regelingen zijn er voor grote en kleine politieke partijen.
  • Toegankelijkheid: hoe toegankelijk is stemmen in Nederland voor mensen met een beperking? Hoe goed worden de wettelijke toegankelijkheidseisen voor stemlocaties door gemeenten nageleefd? Hoe vaak wordt gecheckt of de stemlokalen nog steeds aan alle eisen voldoen?

Soorten verkiezingen

  • Tweede Kamerverkiezingen: elke 4 jaar, tenzij een kabinet eerder stopt/valt/opstapt of tijdens een grondwetswijziging.
  • Provinciale Statenverkiezingen: elke vier jaar, gaan samen met de Waterschapsverkiezingen. Leden van de Provinciale Staten kiezen, samen met de vier kiescolleges voor buitenlandse Nederlanders, de Eerste Kamerleden
  • Gemeenteraadsverkiezingen: elke vier jaar, in sommige gemeenten zijn er tegelijkertijd ook verkiezingen voor stadsdeelcommissies (Amsterdam), bestuurscommissies (Weesp) of wijkraden (Rotterdam).
  • Europees Parlement: elke 5 jaar mogen Europese burgers stemmen op partijen en kandidaten uit hun eigen land voor de Europese verkiezingen. Het aantal zetels per land hangt af van de bevolkingsgrootte van dat land. Voor Nederland zijn dat er 31.

Overheidsorganisaties

  • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: is verantwoordelijk voor de coƶrdinatie en organisatie van gemeenten en provincies bij verkiezingen.
  • Kiesraad: centraal orgaan en informatiecentrum op het gebied van kiesrecht en verkiezingen.
  • Nationaal Archief: bewaart alle processen-verbaal waarin het aantal getelde stemmen staan. Ook bewaren zij het proces-verbaal waarin het vernietigen van alle stembiljetten (3 maanden na verkiezingen) is vastgelegd.

Maatschappelijke organisaties

  • WaarIsMijnStemlokaal.nl: verzamelt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties alle informatie over stemlokalen in alle gemeenten van Nederland, inclusief informatie over de toegankelijkheid daarvan.
  • Politieke partijen: vindt hier een overzicht van alle politieke partijen die mee hebben gedaan aan de Tweede Kamer verkiezingen sinds 1994.
  • ProDemos: Kennisinstituut over o.a. democratie en rechtstaat in Nederland
  • De Kiesmannen: creatief bureau dat campagnes, theatershows, lesprogrammaā€™s en podcastst maakt over o.a. verkiezingen en actieve burgerparticipatie.
  • OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights: observeert onder andere verkiezingen in kwetsbare democratieĆ«n

Bronnen