Dit zijn samenwerkingen tussen bestuursorganen. Bijvoorbeeld een samenwerking tussen gemeenten, provincies, waterschappen of rechtspersonen. De inrichting ervan is geregeld in de Wet gemeenschappelijke regelingen (WGR).
In het GR-register zijn alle gemeenschappelijke regelingen te vinden zijn. Ten minste gemeenten, provincies en waterschappen moeten dit register invullen. Door dit register kunnen burgers makkelijk zien hoe de inrichting en het beleid van gemeenschappelijke regelingen is georganiseerd. Ook kunnen burgers zien hoe en welke taken hun gemeente, provincie en waterschap samen hebben geregeld.
Er zijn vier soorten gemeenschappelijke regelingen:
- Openbaar lichaam (rechtspersoon). Heeft een algemeen en dagelijks bestuur en een voorzitter.
- Gemeenschappelijk orgaan. Kan met of zonder rechtspersoonlijkheid. Voorbeeld: Stedendriehoek: een samenwerkingsverband tussen 7 gemeenten in de driehoek rondom Apeldoorn, Deventer en Zutphen.
- Bedrijfsvoeringsorganisaties (rechtspersoon). Geen algemeen en dagelijks bestuur en een voorzitter. Colleges van burgemeesters en wethouders zijn de enige deelnemers.
- Behartigen van gemeenschappelijke taken door personen of organen van deelnemende gemeenten, de zogenaamde centrumgemeente. Dit wordt ook wel de ‘regeling zonder meer’ genoemd.
Voorbeelden van gemeenschappelijke regelingen zijn gemeenten die samen afvalbeheer organiseren (zie bijvoorbeeld Gemeenschappelijke regeling Afvalbeheer Regio Centraal Groningen 2016) of gemeenten die hun GGD’s laten samenwerken (zie bijvoorbeeld Gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst Amsterdam-Amstelland). Je kan ook denken aan veiligheidsregio’s (openbaar lichaam); dat is een samenwerkingsverband op het gebied van brandweer, rampen- en crisisbeheersing, hulpverlening, openbare orde en veiligheid.